Basisschool de Klim-op aarbevingsbestendig gemaakt en van het gas af
Rekenen, lezen en gym: de leerlingen van de gereformeerde basisschool de Klim-op in het Groningse Middelstum krijgen sinds januari dit jaar les in een versterkt en vernieuwbouwd schoolgebouw. Een grondige renovatie was nodig om het gebouw aardbevingsbestendig te maken. En passant werden maatregelen genomen om de school fris en duurzaam te maken.
Twintig minuten ten noorden van Groningen, middenin het gebied waar de meeste aardbevingen plaatsvinden, ligt het pittoreske dorpje Middelstum. Het mag er dan mooi zijn; het dagelijkse leven van de inwoners wordt behoorlijk beïnvloed door het aardgas onder hun voeten. En kijk je iets beter, dan zie je het ook: een groot deel van de bakstenen schoorstenen is vervangen door kunststof exemplaren, afgewerkt met een baksteenstrip. Orders van bovenaf. Want een schoorsteen die tijdens een beving van het dak af valt levert acuut gevaar op.
Aardbevingen zijn het gesprek van de dag
“De aardbevingen zijn het gesprek van de dag”, zegt Klim-op-directrice Aafke Havinga. “En minister Wiebes mag dan aangekondigd hebben dat de gaskraan dichtgaat, maar de bevingen zullen ook niet van de ene op de andere dag ophouden”, vermoedt ze. “Die stoppen heus niet direct na het beëindigen van de gaswinning.”
In het gebouw waar nu de Klim-op zit, zat eerst een andere basisschool, de Wicher Zitsema-school. Die is nu in een ander gebouw ondergebracht. Van de oude school herken je nu niets meer terug. Het oogt nieuw, het ruikt nieuw en het voelt nieuw. Mooie stofvangende Desso Airmaster op de vloer. Pas als er een - akoestische Ecophon – plafondplaat wordt uitgetild zie je de oude dakbalken zitten. En het is aardbevingsbestendig. “In januari, toen we er net een maand in zaten, was hier in het dorp een stevige beving. We kregen veel telefoontjes van ongeruste ouders. Maar wij hadden helemaal niets gevoeld!”, zegt Havinga met een brede lach. Ze durft niet met de grootste stelligheid te beweren dat dat door de versterkingmaatregelen kwam, maar het vermoeden is er wel.
Helemaal van het aardgas af
Bij de keuze van de klimaatinstallatie speelden de aardbevingen op de achtergrond een rol. “We wilden hoe dan ook van het aardgas af”, zegt Oosterhoff. “Zeker als je bedenkt dat het aardgas ons in deze situatie heeft gebracht, dan is die keuze snel gemaakt.” Maar ook een keuze als aardwarmte, een WKO, viel al bij voorbaat af. “We willen gewoon niet meer rommelen in de grond.”
Nu is een bodemwarmtepomp sowieso geen techniek waar Klimaatgroep Holland een voorstander van is. “Energetisch mag het misschien goed werken, maar je zit bij zo’n school, die zo goed is geïsoleerd en zo luchtdicht is afgewerkt al snel met een warmte-overschot en je weet niet hoe die warmte het bodemleven beïnvloedt. Wij zijn daar geen voorstander van.” Er werd gekozen voor een systeem met mechanische toevoer en natuurlijke afvoer van ventilatielucht, waarmee gelijk gekoeld en verwarmd kan worden, door het in combinatie te laten functioneren met de twee luchtwarmtepompen.
Decentraal klimaatsysteem zorgt voor goede temperatuursverdeling
Het systeem werkt vraaggestuurd en decentraal. Dat betekent dat alleen die ruimtes geklimatiseerd worden die het nodig hebben. In enkele kleinere ruimten zijn LT-radiatoren geplaatst. Harry Vaatstra, van het Klimaatgroep Holland: “Het gebouw staat lichtelijk op overdruk en doordat het gebouw zo goed luchtdicht is gemaakt, hoef je maar een beetje energie toe te voegen om al heel snel een goede temperatuursverdeling te hebben in de ruimte. Dat gaat veel sneller dan wanneer de druk in balans is of met onderdruk.”
Geen koudeval en hoofdpijn meer
Directrice Havinga is blij met het binnenklimaat in de klaslokalen. “Voorheen deden we altijd een raam open, maar dat had weinig effect en het kind aan het raam zat door de koudeval te bibberen, terwijl de kinderen bij de deur niks merkten. We weten allemaal dat je je met zuurstofrijke lucht beter kan concentreren. Voorheen hadden de kinderen vaak hoofdpijn en waren moe aan het einde van de dag, nu blijven ze mooi rechtop zitten.”
In de centrale ruimte van de school is een kleine bibliotheek, enkele boekenkasten met een stuk of honderd boeken. Daartussen ook het spannende jeugdboek ‘Schokkend, over de aardbevingen in Groningen’, van auteur Foldert Oldersma. “Dat hebben onze docenten in de klas voorgelezen”, zegt Havinga. “Ja, je ziet, die bevingen houden ons echt wel bezig.”
Dit is een ingekorte projectomschrijving. Het hele artikel is verschenen in TVVL Magazine, bekijk het hier.
